PLAN PRACY PEDAGOGA SZKOLNEGO W ROKU SZKONYM 2024/2025
PONIEDZIAŁEK
09:25 – 10:10
10:20 – 11:05
14:10 – 14:55
WTOREK
9:25 – 10:10
ŚRODA
10:20 – 11:05
11:15 – 12:00
CZWARTEK
9:25 – 10:10
10:20 – 11:05
PIĄTEK
11:15 – 12:00
13:15 – 14:00
14:10 – 14:55
Pedagog szkolna
Katarzyna Grześkowiak
Cyberprzemoc
Terminem cyberprzemoc określa się wszelkie przejawy agresji
wyrażane za pomocą nowoczesnej technologii (np. internet, sieć
telefoniczna) oraz współczesnych narzędzi komunikacyjnych i
informacyjnych (np. komputery, smartfony).
Podobnie jak w przypadku agresji występującej w realnym świecie, tak
i cyberprzemoc odbywająca się w przestrzeni wirtualnej, może
przybierać wiele różnorodnych form.
Do najczęściej wskazywanych form cyberprzemocy należą:
wojna na obelgi (w języku angielskim: flaming) – publiczna,
agresywna, pełna wulgaryzmów wymiana zdań pomiędzy
uczestnikami internetowych grup dyskusyjnych;
prześladowanie, szykanowanie (w języku angielskim:
harrassment) – regularne przesyłanie do ofiary agresywnych,
ośmieszających, poniżających ją wiadomości;
oczernianie (w języku angielskim: slandering) –
rozpowszechnianie w sieci informacji, które mają na celu
zniszczenie reputacji ofiary i zepsucie jej dobrych relacji z
innymi ludźmi;
kradzież tożsamości, podszywanie się (w języku angielskim:
impersonation) – zakładanie ofierze fałszywego konta lub
włamanie na jej prawdziwe konto, by wysyłać z niego
obraźliwe komentarze, informacje do innych osób;
upublicznianie tajemnic (w języku angielskim: outing) –
udostępnianie w sieci prywatnych materiałów ofiary bez jej
zgody (zjawisku temu może towarzyszyć szantaż);
prowokowanie, atakowanie ofiary, by utrwalić jej reakcje na
filmie, zdjęciach, które zostaną opublikowanie w sieci (w
języku angielskim zjawisko to określa się mianem: happy
slapping);
poniżanie (w języku angielskim: denigration) – upublicznianie
w sieci deprecjonujących, często nieprawdziwych, informacji
na temat ofiary;
wykluczenie (w języku angielskim: exclusion) – usunięcie
ofiary z grupy, listy kontaktów w mediach społecznościowych
lub niedopuszczanie jej do udziału w tych formach
komunikacji;
agresja techniczna (w języku angielskim: technical aggression)
– działania przeciwko bezpieczeństwu sprzętu elektronicznego
ofiary: infekowanie wirusami, złośliwym oprogramowaniem,
przeładowywanie skrzynki odbiorczej wiadomości;
śledzenie (w języku angielskim: stalking) – inwigilacja ofiary
drogą elektroniczną, nękanie jej niechcianymi wiadomościami,
telefonami, groźbami o charakterze prześladowczym;
uwodzenie (w języku angielskim: grooming) – tworzenie za
pomocą sieci specjalnej relacji między osobą dorosłą a
dzieckiem w celu jego wykorzystania seksualnego;
udostępnianie, przekazywanie ofierze obrazów, wiadomości
zabarwionych erotycznie, o charakterze seksualnym (w języku
angielskim zjawisko to określa się terminem: sexting).
W związku z tym, że cyberprzemoc odbywa się w przestrzeni
wirtualnej, przy użyciu nowoczesnej technologii i narzędzi,
charakteryzują ją specyficzne cechy.
Dokonanie aktu cyberagresji jest bardzo łatwe, a poprzez to możliwe
do wykonania przez każdego; nawet osoby, które w prawdziwym życiu
są zbyt słabe i nieporadne, aby stosować przemoc.
Sprawca cyberagresji jest ukryty za ekranem urządzenia
elektronicznego i może działać pod pseudonimem, dzięki czemu czuje
się anonimowy. Ponadto posiada nieograniczone możliwości
wyszukiwania ofiar w przestrzeni wirtualnej. Jest w stanie atakować
nawet osoby nieznajome, z którymi nigdy nie mógłby skonfrontować
się w prawdziwym świecie. Dodatkowo, cyberprzestrzeń sprawia, że
agresor pozbawiony jest bezpośredniego kontaktu z ofiarą. Wskutek
tego nie dostrzega konsekwencji swoich działań i nie uświadamia sobie
cierpienia osoby krzywdzonej. Jest pozbawiony hamującego wpływu
empatii. Wszystkie te okoliczności powodują u niego tzw.
rozhamowanie moralne. W efekcie staje się zdolny do zachowań, na
które nie zdobyłby się w realnym życiu.
Istotę omawianego zjawiska determinuje również fakt, że w przestrzeni
wirtualnej działania agresorów są bardzo często aprobowane, a nawet
podsycane i wzmacniane przez niezwykle dużą ilość osób, co nie
miałoby miejsca w prawdziwym świecie.
Dodatkowo, stosunkowo rzadko zdarza się, że ofiara cyberprzemocy
próbuje zidentyfikować i pociągnąć do odpowiedzialności swoich
prześladowców. Wskutek tego czują się oni bezkarni, co znacznie
ułatwia im podejmowanie działań przemocowych.
Specyfika cyberagresji sprawia, że stanowi ona szczególnie
traumatyczne doświadczenie dla ofiar.
Jeśli agresor działa anonimowo, pokrzywdzony nie może się
zorientować, z kim ma do czynienia. Nie wie, kto mu dokucza:
pojedyncza osoba czy grupa ludzi. Zagadką pozostaje dla ofiary także
fakt, czy sprawcą jej cierpienia jest osoba znajoma, z którą styka się w
świecie realnym, czy też człowiek obcy, którego nie ma szans spotkać
w rzeczywistości.
Niezwykle obciążającym emocjonalnie doświadczeniem jest dla ofiary
cyberprzemocy także fakt nieustannego bycia narażoną na ataki
agresora. Specyfika omawianego zjawiska sprawia, że osoba
krzywdzona jest w zasadzie zawsze dostępna dla sprawcy
prześladowań. Nie ma praktycznie żadnego miejsca, w którym mogłaby
się schronić. Nawet rezygnacja z poruszania się w przestrzeni
wirtualnej nie daje jej gwarancji bezpieczeństwa. Sprawca może
bowiem kontynuować swoje działania bez wiedzy osoby krzywdzonej.
Ponadto ofiary cyberprzemocy bardzo frustruje fakt, że ich krzywda i
cierpienie są wyeksponowane na widok publiczny. Umieszczone w sieci
kompromitujące je materiały stają się bowiem dostępne w bardzo
krótkim czasie dla niezliczonej ilości osób. Dodatkowo mogą być przez
te osoby zapisywane, kopiowane i powielane w nieskończoność. W
efekcie ofiara cyberprzemocy nigdy nie wie, kto jest świadkiem jej
poniżenia.
Opisane okoliczności sprawiają, że cyberprzemoc wyrządza ofiarom
bardzo poważne, często także przedłużone w czasie, szkody w zakresie
ich funkcjonowania fizycznego, psychicznego i społecznego. Należą do
nich między innymi: utrata apetytu, problemy ze snem, zaburzenia
somatyczne, brak pewności siebie, spadek samooceny, permanentny
stres, nerwica, depresja, myśli suicydalne, izolacja, wycofanie z relacji
interpersonalnych.
Zdarza się, że cyberprzemoc jest ignorowana lub bagatelizowana jako
niegroźna zabawa internautów. Tymczasem jest to bardzo poważne i
szkodliwe społecznie zjawisko, które należy zwalczać. W społeczeństwie
funkcjonuje także mit o anonimowości i bezkarności sprawców
cyberagresji, co powstrzymuje osoby pokrzywdzone przed
podejmowaniem działań mających na celu pociągnięcie prześladowców
do odpowiedzialności. W tym kontekście niezwykle ważne staje się
uświadamianie dzieciom i młodzieży, że istnieją możliwości
zidentyfikowania sprawcy cyberprzemocy oraz zabezpieczenia dowodów
jego agresywnej działalności.
Bardzo istotna jest także profilaktyka cyberagresji. Powinna ona
polegać przede wszystkim na kształtowaniu u dzieci i młodzieży
praktycznych umiejętności unikania tego zjawiska, rozpoznawania go i
skutecznej obrony przed nim. Należy także uświadamiać młodych ludzi
w zakresie prawnych uregulowań dotyczących cyberprzemocy oraz
zapoznawać ich z działalnością organów ścigania w tym zakresie.
Pomocne może być również upowszechnianie i egzekwowanie
przestrzegania tzw. netykiety, czyli zasad bezpiecznego i prawidłowego
funkcjonowania w cyberprzestrzeni.
Pedagog szkolna
Drodzy Rodzice!
Zachęcam Was do zapoznania się z umieszczonym w załączniku poradnikiem: "Nastolatki w wirtualnym tunelu".
Zachęcamy wszystkich do obejrzenia mini serialu inspirowanego prawdziwymi historiami. Przekonajcie się jak wiele może zmienić Twoja reakcja na przemoc wobec dziecka.
Linki do dwóch odcinków mini serialu NIEOBOJĘTNI:
https://www.youtube.com/watch?v=ngbTzI1cC8g
https://www.youtube.com/watch?v=ngbTzI1cC8g
REAGUJ na ZAGROŻENIE ŻYCIA
Jeżeli widzisz lub wiesz o poważnym zagrożeniu życia lub zdrowia dziecka, nie zastanawiaj się – natychmiast wezwij policję, dzwoniąc pod numer 112 lub 997! 112 – ogólny numer alarmowy. Pracownik przekaże Twoje zgłoszenie do odpowiednich służb ratunkowych – policji, pogotowia ratunkowego lub straży pożarnej. 997 – numer alarmowy policji. Zadzwonisz do najbliższej jednostki. Numery alarmowe 112 i 997 są bezpłatne i czynne całą dobę. Gdy policja przyjedzie, w zależności od sytuacji, może:
W konsekwencji osoby z różnych instytucji publicznych (m.in. policjant, psycholog, lekarz, pracownik socjalny) przeanalizują sytuację i podejmą działania mające na celu wsparcie dziecka, zapewnienie mu pomocy i bezpieczeństwa. W kontakcie z policją (telefonicznie lub na komisariacie) możesz też złożyć zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa wobec dziecka. Gdy policja dostanie takie zgłoszenie, ma obowiązek zająć się sprawą.
REAGUJ na PRZEMOC W RODZINIE
Wiesz lub podejrzewasz, że dziecko doświadcza w rodzinie przemocy fizycznej lub psychicznej? REAGUJ! Poinformuj lokalny Ośrodek Pomocy Społecznej W sytuacji podejrzenia przemocy wobec dziecka ośrodek pomocy społecznej ma obowiązek zajęcia się takim przypadkiem i założenia tzw. Niebieskiej Karty. W ramach procedury Niebieskiej Karty pracownik socjalny zbada sytuację w rodzinie dziecka, a następnie zaplanowane zostaną działania interwencyjne oraz pomocowe. W celu zgłoszenia przemocy idź lub zadzwoń do Ośrodka Pomocy Społecznej. Ośrodek Pomocy Społecznej może wysłać pracownika, aby odwiedził rodzinę i przeprowadził wywiad środowiskowy.
Poinformuj szkołę, przedszkole lub żłobek krzywdzonego dziecka
O niepokojącej sytuacji możesz zawiadomić pracownika żłobka, przedszkola lub szkoły krzywdzonego dziecka. O swoich podejrzeniach poinformuj pedagoga lub dyrektora placówki. Osoby te często znają sytuację dziecka oraz jego rodziny i będą wiedziały, w jaki sposób zareagować. Placówki oświatowe powinny mieć opracowany schemat interwencji w przypadku podejrzenia krzywdzenia dziecka. Ponadto przedszkole, szkoła mogą uruchomić procedurę Niebieskiej Karty. W konsekwencji osoby z różnych instytucji publicznych (m.in. policjant, psycholog, lekarz, pracownik społeczny) przeanalizują sytuację i podejmą działania mające na celu wsparcie dziecka, zapewnienie mu pomocy i bezpieczeństwa.
Poinformuj Dzielnicowego/ innego funkcjonariusza Policji
O swoich obawach co do sytuacji dziecka możesz poinformować dzielnicowego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania dziecka lub innego funkcjonariusza Policji. W celu kontaktu z policją wybierz numer 997 (bezpłatny, całodobowy).
Zawiadom Sąd Rodzinny O sytuacji przemocy wobec dziecka w rodzinie
Możesz zawiadomić sąd rodzinny najbliższy miejsca zamieszkania dziecka. Pismo z prośbą o wgląd w sytuację dziecka możesz wysłać anonimowo. Kiedy sąd rodzinny dowie się o zagrożeniu dobra dziecka, będzie zobowiązany podjąć działania mające na celu sprawdzenie jego sytuacji, ochronę i wsparcie rodziców w wychowaniu dziecka. Zawiadomienie możesz napisać samodzielnie. Nie ma potrzeby stosowania określonego wzoru. W zawiadomieniu opisz sytuację dziecka, podaj imię i nazwisko, – jeżeli je znasz. Koniecznie podaj adres zamieszkania dziecka, aby sąd mógł podjąć działania. Kontakt do najbliższego sądu rodzinnego znajdziesz na stronie internetowej.
REAGUJ na ZANIEDBYWANIE
Wiesz, że dziecko jest rażąco zaniedbane? Rodzice zostawiają je bez opieki, nie interesują się nim, narażają na niebezpieczeństwo, nie zapewniają mu jedzenia, odpowiedniego ubrania, leczenia? REAGUJ. Zawiadom sąd rodzinny lub poinformuj lokalny Ośrodek Pomocy Społecznej.
REAGUJ na WYKORZYSTYWANIE SEKSUALNE
Wiesz lub podejrzewasz, że dziecko jest wykorzystywane seksualnie? REAGUJ! Zawiadom prokuraturę lub policję. Kiedy osoba dorosła podejmuje jakąkolwiek aktywność seksualną z udziałem dziecka, do lat 15 to zawsze mamy do czynienia z przestępstwem. Zawiadom o podejrzeniu popełnienia przestępstwa seksualnego wobec dziecka prokuraturę rejonową lub policję (w formie pisemnej lub ustnej). W przypadku ustnego zawiadomienia, z twojej wypowiedzi zostanie sporządzony protokół. W przypadku powiadomienia Policji znajdź jednostkę, na terenie której popełniono przestępstwo. Jeżeli nie jest to możliwe, lub nie wiadomo, gdzie dokładnie zaistniało przestępstwo – złóż zawiadomienie w najbliższej jednostce Policji. Zawiadomienie będzie niezwłocznie przekazane jednostce odpowiedniej dla miejsca zaistnienia zdarzenia i tam będą wykonywane dalsze czynności w sprawie. Aby odnaleźć odpowiednią jednostkę Policji, skorzystaj z wyszukiwarki internetowej lub z aplikacji mobilnej „Moja Komenda”. W celu prawidłowego przygotowania zgłoszenia możesz skorzystać z pomocy prawnika udzielającego porad w lokalnym punkcie bezpłatnej pomocy prawnej lub w ośrodku pomocy rodzinie, ośrodku pomocy społecznej, ośrodku interwencji kryzysowej. W efekcie zgłoszenia prokuratura przeprowadzi postępowanie wyjaśniające. W jego efekcie postanowi, czy oskarżyć podejrzanego. Jego winę ustali sąd.
Od 2017 r. każdy ma prawny obowiązek powiadomić organy ścigania, jeśli podejrzewa, że doszło do przestępstwa wymierzonego w dobro dziecka, jak ciężki uszczerbek na zdrowiu, gwałt i wykorzystywanie seksualne.
REAGUJ na KARCENIE
Widzisz przemoc wobec dziecka ze strony rodzica lub opiekuna w przestrzeni publicznej? Dziecko jest szarpane, wyzywane, poniżane, bite (np. karcenie klapsem)? REAGUJ.
Zauważ
Zasygnalizuj, że zauważyłeś sytuację krzywdzenia dziecka. Nawiązanie kontaktu wzrokowego może być wystarczającą reakcją powstrzymującą przemocowe zachowanie rodzica, opiekuna lub innego dorosłego towarzyszącego dziecku. Nie obawiaj się obserwować. Masz prawo przyglądać się temu, co dzieje się w przestrzeni publicznej.
Nawiąż kontakt
Kiedy rodzicem targają tak silne emocje, że nie potrafi powstrzymać przemocy wobec swojego dziecka, nie dotrą do niego racjonalne argumenty. Jeśli chcesz skutecznie zareagować, spróbuj obniżyć jego napięcie. Zadaj proste pytanie, np.: „Przepraszam, czy coś się stało?” Możesz też odnieść się do własnych doświadczeń, np.: „Pamiętam, kiedy moje dzieci były w tym wieku. To bardzo trudny czas. Czy mogę w czymś pomóc?”. Czasem wystarczy głośno powiedzieć: „Widzę, że jest pani trudno” lub „Czasem mamy zły dzień i wtedy nie potrafimy się dogadać”. Sama próba nawiązania takiej rozmowy może dać rodzicowi do myślenia i zatrzymać przemoc wobec dziecka. Może to być też początek dalszej rozmowy prowadzącej do uspokojenia sytuacji.
Nazwij sytuację
Nie krytykuj i nie atakuj, ale tez nie unikaj nazywania rzeczy po imieniu. Spokojnie, ale stanowczo mów o tym, co cię zaniepokoiło – np.: „Widzę, że uderzył Pan dziecko”, „Proszę nie bić dziecka. Proszę nigdy tego nie robić”.
REAGUJ na PRZEMOC RÓWIEŚNICZĄ
Jeżeli wiesz lub podejrzewasz, że dziecko doświadcza przemocy ze strony rówieśników – REAGUJ! Jeżeli sytuacja ma miejsce w Internecie (cyberprzemoc) pomocne w interwencji może być zabezpieczenie dowodów – zrobienie screena/zdjęcia korespondencji lub publikacji. Poinformuj szkołę krzywdzonego dziecka. O przemocy rówieśniczej możesz zawiadomić pracownika szkoły krzywdzonego dziecka: wychowawcę, pedagoga, psychologa lub dyrektora placówki. Ci specjaliści znają środowisko szkolne i rówieśnicze dziecka, sytuację dziecka i jego rodziny. Mogą wesprzeć dziecko doświadczające przemocy oraz oddziaływać na sprawców/sprawcę, w tym wyciągnąć konsekwencje przewidziane w statucie szkoły oraz zawiadomić Sąd Rodzinny i Nieletnich. Placówki oświatowe powinny mieć opracowany schemat działań w przypadku wystąpienia w środowisku szkolnym przemocy rówieśniczej (zarówno online jak i offline). Co ważne w przypadku przemocy rówieśniczej szkoła może podjąć działania wychowawcze, naprawcze, profilaktyczne w całym środowisku szkolnym, w tym klasowym dziecka. W przypadku przemocy rówieśniczej działaniami należy objąć: pokrzywdzonych, sprawców i świadków. Ponadto szkoła może poinformować rodziców pokrzywdzonych, jak i sprawców oraz współpracować z nimi w celu zakończenia przemocy.
Reagowanie na krzywdę przywraca dziecku poczucie bezpieczeństwa i daje szansę na lepszą przyszłość. Może chronić zdrowie, a nawet życie dziecka!
Na podstawie materiałów kampanii edukacyjnej NIEOBOJĘTNI
Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę
Opracowała
Katarzyna Grześkowiak
UWAGA RODZICE!!!
Szanowni Państwo, ostatnio coraz częściej pojawiają się informacje o nowych używkach wśród młodzieży o nazwie SNUSY. Są to woreczki nikotynowe nazywane też saszetkami lub poduszkami. To produkty zawierające nikotynę, przeznaczone do zażywania doustnego. Wkłada się je między dziąsło a wargę, co powoduje uwalnianie soli nikotyny i przenikanie jej do krwiobiegu w szybkim tempie. Możliwość łatwego kupienia w Internecie oraz dyskretnego zażycia używki sprawia, iż zainteresowanie wśród młodzieży niepokojąco rośnie.
CZYM SĄ SNUSY?
SNUSY to małe saszetki zawieające nikotynę w różnym stężeniu, które umieszcz się między dziąsłem a górną lub dolną wargą. Przez producentów reklamowane są jako środek poprawiający aktywność i koncentrację, który nie powoduje takich skutków ubocznych jak papierosy, czyli żółtych zębów czy brzydkiego zapachu.
SNUSY bardzo łatwo kupić w Internecie. Cena za jedno opakowanie, w którym jest najczęściej 20 sztuk, wynosi około 30 zł. producenci kuszą różnymi smakami (pomarańcza, truskawka, banan, borówka, malina), a także różnym stężeniem nikotyny na gram produktu (od 20mg/g do 100mg/g). Sprzedawane są w dyskretnych okrągłych opakowaniach, które swoim wyglądem przypominają stare opakowania po landrynkach, co niewątpliwie jeszcze bardziej zachęca młodzież do kupna.
PEDAGOG SZKOLNA
KATARZYNA GRZEŚKOWIAK
Jak pomóc dzieciom, by radziły sobie z własnymi uczuciami?
Życie z dziećmi uczy pokory. Często nasze z nimi rozmowy obracają się w kółko. Nie tylko
nie potrafimy wyjaśnić o co nam chodzi, ale często uporczywie nie pozwalamy dziecku na
wyrażenie jego spostrzeżeń. W zamian staramy się przeforsować własne zdanie. Warto
wczuwać się w doznania dzieci. Dzięki temu możemy być osobami posiadającymi dwa różne
zdania i odczucia na dany temat. Żadne z nas nie ma racji, ani się nie myli. Daje to szansę na
znaczne zmniejszenie ilości sporów z dziećmi.
Gdy jesteśmy zdenerwowani lub ktoś nas zrani, ostatnią rzeczą, którą chcielibyśmy usłyszeć,
jest rada czy to filozoficzna, czy psychologiczna lub formułowana z punktu widzenia innych.
Takie wypowiedzi sprawiają, że czujemy się jeszcze gorzej niż poprzednio. Współczucie
powoduje, że patrzymy na siebie jak na pożałowania godnych, pytania spychają nas do
defensywy, a najbardziej irytujące jest usłyszeć, że właściwie nie ma powodu, aby czuć się
tak, jak się czujemy.
Kiedy jednak ktoś nas rzeczywiście wysłucha, kiedy doceni nasz wewnętrzny ból i da
możliwość porozmawiania o tym, co nas najbardziej trapi, wtedy zdenerwowanie ustępuje.
Jesteśmy bardziej zdolni do poradzenia sobie ze swoimi odczuciami i problemami.
Ten proces jest zupełnie taki sam w przypadku naszych dzieci.
One również potrafią same sobie pomóc, jeśli tylko znajdą przychylne ucho i otrzymają odpowiedź dającą wyraz łączności z jego odczuciami (empatia).
Aby pomóc dziecku, by radziło sobie z własnymi uczuciami, warto:
- zamiast słuchać dziecka jednym uchem, słuchajmy go bardzo uważnie
- zamiast pytań i rad, zaakceptujmy jego uczucia słowami: acha, rozumiem
- zamiast zaprzeczać uczuciom, pomóżmy dziecku określić te uczucia (np. to frustrujące)
- zamiast wyjaśnień i uzasadnień, zamieńmy pragnienia dziecka w fantazję (np. pragnę wyczarować dla ciebie kiść bananów)
Gdy nasze uczucia są akceptowane, czujemy się bardziej dowartościowani, bardziej kochani (np. przez rodziców), łatwiej nam znieść ból, kiedy ktoś widzi, że bardzo cierpimy. Potrafimy po jakimś czasie stawić czoło podobnym problemom.
Dużo bardziej pomocne dla nieszczęśliwego malca jest, gdy usłyszy: widzę, że coś cię smuci? niż pytanie: co się stało? Dlaczego to tak odczuwasz?
Łatwiej rozmawiać z kimś, kto akceptuje nasze uczucia, niż z kimś, kto zmusza do wyjaśnień. Bowiem tylko niektóre dzieci potrafią powiedzieć, że się boją, że są złe lub nieszczęśliwe. Dla wielu jednak pytanie: Dlaczego? tylko powiększa ich problem.
Dzieci nie potrzebują, abyśmy podzielali ich uczucia: one chcą być rozumiane. Nie zawsze nam się to uda, ale nasze wysiłki zostaną jednak docenione. Gdy staramy się identyfikować z uczuciami dziecka, lecz się mylimy, nasze dzieci szybko to sprostują.
Innym sposobem pomocy zmartwionemu dziecku, aniżeli dawanie mu do zrozumienia, że rozumiemy jego uczucia, jest aktywność fizyczna, a także przedstawianie uczuć na rysunku.
Na podstawie książki:
8 RAD DLA RODZICÓW NADPOBUDLIWYCH DZIECI
Są dzieci, które nie potrafią usiedzieć w jednym miejscu, trudno się im skupić, zbyt gwałtownie reagują na uwagi rodziców. One nie są jednak świadomie niegrzeczne – problemem tych dzieci jest nadpobudliwość.
Najbardziej widocznym objawem nadpobudliwości jest nadmierna aktywność. Dzieci są niespokojne, nerwowe i niedokładne. Wobec takich zachowań dorośli często reagują niewłaściwie, a to sprawia, że trudności dziecka się pogłębiają. Przede wszystkim pamiętajmy, że problemy wychowawcze nie wynikają z tego, że dziecko jest krnąbrne, ale z tego, że nie umie ono kontrolować własnego zachowania. Otoczmy je więc miłością i czułością. Pamiętajmy też o paru ważnych zasadach – ułatwią życie i nam, i naszemu dziecku.
1. Pilnujmy codziennej rutyny.
Dziecko, któremu trudno się skoncentrować, potrzebuje rutyny codziennych obowiązków. Dlatego powinniśmy tak ułożyć plan dnia naszej pociechy, by określone czynności odbywały się mniej więcej w tym samym czasie i w takiej samej kolejności. Jakiekolwiek zmiany w domowym regulaminie należy zdecydowanie ograniczyć. Na przykład, jeśli malec po powrocie ze szkoły zwykle je obiad, potem siada do lekcji i na koniec idzie pojeździć na rowerze, zadbajmy o to, by w miarę możliwości nie zaburzać tego rytuału.
2. Przypominajmy często o obowiązkach.
Okażmy maluchowi dużo cierpliwości. Jeśli pragniemy, by zapamiętał jakąś informację czy polecenie, bądźmy przygotowani na to, że musimy je wielokrotnie powtórzyć Pamiętajmy, by się z tego powodu nie irytować.
3. Zadbajmy o spokojne otoczenie.
Urządzając pokój dziecka, unikajmy krzykliwych kolorów, wybierzmy pogodne pastele. Zrezygnujmy z dużej ilości bibelotów, pluszaków, obrazków. Raczej zaproponujmy dziecku, by zabawki były schowane w pudłach lub szafkach. Nadmiar przedmiotów sprawi, że nasz syn czy córka będą się jeszcze bardziej rozpraszać. Postarajmy się, by nasza pociecha dorastała w miłej i spokojnej atmosferze. W domu powinno być cicho. Unikajmy głośno grającego radia i telewizora.
4. Pozwólmy się wyzłościć.
Nadpobudliwe dzieci bardzo często wybuchają złością. Taki atak trwa zwykle kilka – kilkanaście minut. Najlepsze, co możemy wówczas zrobić, to po prostu pozwolić malcowi wyładować wściekłość. Zaprowadźmy go do jego pokoju i pozostawmy samego, aż się uspokoi.
5. Chwalmy za każde osiągnięcie.
Starajmy się nagradzać wszelkie pozytywne zachowania naszego dziecka. To najlepsza droga do tego, by malec miał ochotę je powtarzać. Jeśli zdarzy się, że dłużej zajmie się zabawą i starczy mu cierpliwości by ułożyć układankę, nie zwlekajmy z pochwałą.
6. Nie stawiajmy trudnych wyborów.
Takie dzieci mają trudności w dokonywaniu wyborów. Najlepiej stawiać je przed faktami dokonanymi. Stanowczo mówić, w co mają się ubrać, co zjeść, co zrobić, dokąd pójść.
7. Nie upokarzajmy ganiąc.
Nadpobudliwość jest często przyczyną agresywnych zachowań, szczególnie u chłopców. Mogą one być skierowane przeciw rodzeństwu, kolegom, nawet rodzicom. Nie można tego ignorować. Malec musi wiedzieć, że zrobił źle i zasłużył na karę. Nie powinien wówczas otrzymać od nas tego, na czym mu zależy, np. loda. Można też pozbawić dziecko jakiegoś przywileju, np. oglądania bajki. W żadnym wypadku nie należy krzyczeć czy zawstydzać.
8. Zapewnijmy zajęcie małym rączkom
Może to być rysowanie, malowanie, wycinanie, lepienie z plasteliny, szycie czy nawlekanie koralików. Żadne jednak nie powinno zajmować więcej niż pół godziny. Dłużej malec nie jest po prostu w stanie się skupić.
pedagog szkolna
Katarzyna Grześkowiak
PRZYCZYNY ZACHOWAŃ AGRESYWNYCH WŚRÓD DZIECI I MŁODZIEŻY
Obecnie coraz częściej spotykamy się z opiniami ogółu społeczeństwa, że dzisiejsza młodzież jest trudna, wulgarna, bezczelna i że trudno znaleźć z nią wspólny język. Niemal codziennie jesteśmy zasypywani lawiną informacji ze środków masowego przekazu (prasy, radia, telewizji) o pobiciach, zabójstwach, rozbojach i innych przestępstwach dokonywanych przez nieletnich. Niepokojący również wydaje się fakt obniżenia wieku sprawców wymienionych wyżej czynów.
Dlaczego tak się dzieje? Co sprawia, że czyny dokonywane przez młodych ludzi przybierają coraz bardziej drastyczne i brutalne formy? Gdzie należy szukać przyczyn i czy można temu w jakiś sposób zapobiec?
Na te i inne nasuwające się pytania nie ma jednoznacznych odpowiedzi, bowiem czynników sprzyjających agresji jest wiele. Specjaliści tacy jak pedagodzy, psycholodzy, socjolodzy zwracają uwagę na dwa główne, czyli rodzinę i wpływ mass mediów, mających kluczowe znaczenie jeśli chodzi o zrozumienie negatywnych zachowań przejawianych przez młodzież i dzieci. Zanim jednak zostaną one omówione bliżej należałoby zastanowić się nad pojęciem agresji w ogóle.
Czym zatem jest agresja?
W literaturze najczęściej definiuje się ją jako ,,zewnętrzne objawienie złości skierowane przeciw określonym osobom lub rzeczom, przynoszące szkodę, przybierające formę ataku, czyli napaści fizycznej lub słownej”.
Agresywne zachowanie może przyjąć dwojaką formę: agresji fizycznej lub słownej. Repertuar takich zachowań wśród społeczności uczniowskiej jest bardzo różnorodny. Przejawem agresji fizycznej mogą być np. bójki, uderzenia, kopnięcie lub ukłucie kolegi, szarpanie, podstawianie nogi, popychanie, niszczenie rzeczy należących do innych. Wyżej wymienione zachowania to agresja fizyczna, bezpośrednio skierowana na kogoś lub na coś. A zatem jest to każde zachowanie, nawet jednorazowe, które powoduje krzywdę lub szkodę drugiej osoby.
W codziennej praktyce możemy się również spotkać z agresją fizyczną pośrednią, która wprawdzie nie przybiera formy bezpośredniego ataku, ale przejawia się w takich formach zachowania jak przeszkadzanie komuś w wykonywaniu jakiejś czynności, zakłócanie spokoju, sporządzanie obraźliwych rysunków, chowanie lub psucie przedmiotów należących do określonej osoby. Obiektem, na który może być skierowana agresja fizyczna nie jest tylko osoba, lecz wszystkie inne przedmioty z otoczenia. Wówczas objawia się ona niszczeniem mienia społecznego i prywatnego.
Drugi typ zachowań agresywnych z jakim mamy często do czynienia to tzw. agresja słowna. Przejawia się ona najczęściej w inicjowaniu kłótni, złośliwych plotek, pomówień, grożeniu, namawianiu, ośmieszaniu, przezywaniu, straszeniu, rozpowszechnianiu nieprawdziwych informacji o danej osobie itp. Są to bardzo częste zachowania występujące w grupach rówieśniczych, a zwłaszcza wśród dziewcząt.
Konsekwencje obu tych form przemocy, tak fizycznej, jak i słownej, są podobne. Ofiary przeżywają głębokie uczucie poniżenia, upokorzenia, strachu, wstydu oraz dezorientacji. Długofalowe skutki dla ofiar, to obniżenie poczucia własnej wartości, samooceny, izolacja społeczna oraz utrwalony ,,syndrom ofiary”.
Z reguły zachowanie dziecka agresywnego cechuje brak zdyscyplinowania, naruszenie zasad regulaminu szkolnego oraz obowiązujących norm współżycia w danej społeczności.
Przeważnie wszystko zaczyna się w rodzinie i to niekoniecznie patologicznej. To właśnie ona stanowi ważny czynnik w kształtowaniu osobowości dziecka. Każde chce być kochane, chciane i potrzebne w domu. Stosowane przez rodziców różne środki wychowawcze w sposób zamierzony lub niezamierzony pozostawiają na jego psychice trwały ślad uczuciowy. Stosunek rodziców do dziecka oceniany jest przez samo dziecko. Dobre relacje dziecka z rodzicami rodzą poczucie emocjonalnego bezpieczeństwa, które ułatwia rozwinięcie jego ambicji, planów na przyszłość i społecznego zaangażowania. Potrzeba uznania społecznego jest zaspokajana przez pozytywne kontakty uczuciowe z bliskimi. U dziecka tę funkcję spełniają, bądź powinni spełniać rodzice, ale tylko wtedy, jeśli akceptują swoje dziecko, odnoszą się do niego życzliwie i zapewniają pomoc i opiekę w trudnych sytuacjach życiowych.
Jeśli zamiast tego dziecko słyszy ciągłą krytykę, wytykanie wad i błędów, bądź jeśli rodzice stawiają mu za przykład dobrze uczących się kolegów, rodzeństwo wówczas powoduje to wystąpienie u niego frustracji, a w konsekwencji zachowania agresywnego.
Duży wpływ mają metody wychowawcze stosowane przez rodziców. Często w swoich oddziaływaniach kierują się własnymi potrzebami i aspiracjami nie licząc się z potrzebami i możliwościami dziecka. Stawiają mu wysokie wymagania i surowo je egzekwują głównie w oparciu o kary i zastraszenia. W rodzinach, w których jest stosowany ten system wychowawczy dzieci stają się wprawdzie uległe, lecz z jednej strony rodzi się w nich niechęć do rodziców, apatia, osłabienie więzi rodzinnej i ograniczenie kontaktu z rodzicami, a z drugiej strony zaznacza się wyraźny wzrost tendencji do zachowań agresywnych, złośliwych żartów, wyrządzania drobnych szkód, wrogość wobec rodziców, rodzeństwa, czy rówieśników.
Szczególnie niebezpiecznym środkiem stosowanym w wychowaniu jest kara fizyczna. Zanim jednak po nią sięgniemy pamiętajmy, że przemoc rodzi przemoc. Agresywne zachowania, jako forma obronna lub adaptacyjna wynikają w dużej mierze z wzorców wyniesionych z domu rodzinnego. Zgodnie z teorią uczenia się, doświadczenia człowieka nabywane od najwcześniejszych lat życia mają ogromny wpływ na jego późniejsze zachowanie. Dziecko, które słyszy najczęściej wulgarne słownictwo, tak jest nim przesiąknięte, że zupełnie nieświadomie, bez kontroli posługuje się słowami wywołującymi ostre reakcje otoczenia. W rodzinach, w których używa się agresji i przemocy fizycznej, dzieci będą przejawiały podobne reakcje, gdyż weszło to w schematy ich zachowań. Rodzice przekazują często podwójny kod informacyjny. Z jednej strony mówią dziecku ,,masz być posłuszny, grzeczny, słuchać dorosłych”, a z drugiej strony sami przejawiają zachowania agresywne (np. dzieci widząc, jak ojciec krzyczy na matkę lub ją bije w ten sposób stawia na swoim, same zaczynają zachowywać się podobnie). Dzieci uczą się nie tylko na podstawie naszych słów, ale i czynów. Uczą się również, że zachowanie agresywne bywa skuteczne, że można osiągnąć swój zamierzony cel.
Ujemny wpływ na rozwój dziecka mają także błędy wychowawcze rodziców nadmiernie ochraniających swoje dzieci, stosujących tylko metody nagród, spełniających wszystkie zachcianki dziecka i nie egzekwujących żadnych wymagań wobec niego. Konsekwentne postępowanie wobec dzieci jest koniecznością. Dzieci, podobnie jak dorośli, lubią mieć ustalony porządek, wyznaczone granice, których nie powinni przekraczać oraz jasno sprecyzowane i stałe reguły postępowania. Muszą wiedzieć o tym co im wolno, a czego nie wolno. Muszą też wiedzieć o tym, że zło zostanie ukarane, a dobro nagrodzone. Jeśli raz np. wolno uderzyć kolegę, wyrządzić komuś szkodę, a innym razem nie, wówczas tracą one orientację i wiarę w to co mówią dorośli. Dzieci widząc konsekwentne działanie rodziców mają poczucie bezpieczeństwa, gdyż wiedzą czego mogą się spodziewać przy przekroczeniu obowiązujących norm. W przeciwnym razie niespójne działanie wprowadza w ich życie chaos i powoduje niepokój, który objawia się różnymi formami niewłaściwych zachowań.
Przyczyn agresji można się również dopatrywać w braku autorytetów. Niszczenie autorytetu swojego i innych sprawia, że dziecko nie ma odniesienia do nikogo, nie ma wzoru do naśladowania. Być może to sprawia, że autorytetami dla młodych ludzi są osoby wykreowane przez telewizję, gwiazdy filmu, które nie zawsze są godne naśladowania. To właśnie mediom przypisuje się także istotną rolę w propagowaniu przemocy. Zarówno psychologowie, pedagodzy, jak i rodzice są zgodni, że jednym z czynników odpowiedzialnych za wzrost agresji u dzieci i młodzieży jest telewizja, a raczej programy i filmy zawierające sceny przemocy. Mass media obarczane są winą za kreowanie mody na zachowania agresywne. Pokazują bowiem sceny brutalne w sposób bardzo estetyczny: leje się krew, ale nie widać bólu, cierpienia otoczenia, brzydoty człowieka, który traci kontrolę nad własnym organizmem i jego funkcjami.
Telewizja, filmy, DVD, gry komputerowe proponują coraz częściej tylko jeden wzorzec, czyli dążenie po trupach do celu. Czy możliwe jest zatem ukształtowanie człowieka o łagodnych postawach, jeśli wcześniej obejrzy na ekranie trzy tysiące zabójstw, kilkadziesiąt tysięcy scen gwałtu, bójek, znęcania się nad innymi? Na nikogo nie pozostaje to bez wpływu. Szczególnie głębokie piętno może odbić na psychice dziecka, któremu wydaje się, że w życiu, tak jak w filmie, można daną scenę cofnąć, oglądać pięćdziesiąt pięć razy, a bohaterowie dalej żyją. Człowieka można zniszczyć, zabić, a on, tak jak na taśmie, wraca do pozycji wyjściowej. Oglądanie filmów brutalnych może działać dwojako: w przypadku młodzieży dobrze przystosowanej społecznie, powoduje wzrost znieczulenia i uodpornienie na sceny brutalne. W przypadku zaś młodzieży, która ma psychiczną bazę do rozwoju agresywnych zachowań, oglądanie scen brutalnych dostarcza wzorców i technik do konkretnego zachowania. Okrucieństwo często jest traktowane przez młodych ludzi, jako możliwość dobrej zabawy. Chcą w ten sposób sprawdzić samych siebie, zaimponować innym oraz zdobyć ich uznanie. W dzisiejszych czasach coraz więcej dzieci i młodzieży korzysta także z Internetu. Poza korzyściami jakich on dostarcza (dostęp do wiedzy, możliwość nawiązania kontaktu z osobami z całego świata) może także wyrządzić wiele szkód, np. przez swobodny dostęp do wszystkiego, co jest zamieszczone na stronach www. I tu Państwo powinniście zwrócić szczególną uwagę na to ile czasu dziecko poświęca na korzystanie z Internetu i jakie strony odwiedza.
Nasilające się przejawy agresji wśród młodych ludzi są również wynikiem przeobrażeń społeczno - ekonomicznych, jakie dokonały się przez ostatnie kilkanaście lat. Narastające bezrobocie, trudności ekonomiczne, rozczarowanie brakiem perspektyw na przyszłość powodują, że ludzie są rozdrażnieni, skłonni do wybuchów gniewu, sfrustrowani, a efektem tego są przejawiane przez nich zachowania agresywne wobec własnych dzieci.
Trudna sytuacja materialna wielu rodzin sprawia, że rodzice imają się dodatkowych zajęć, a to z kolei przyczynia się do zmniejszenia ilości czasu poświęconego dzieciom. Brak rozmów z nimi, zbywanie byle jakimi odpowiedziami, bagatelizowanie ich problemów doprowadza w konsekwencji do utraty kontaktu z nimi. Nierzadko agresja jest jakby wołaniem dziecka o pomoc: ,,Oto jestem, zajmijcie się mną, bo czuję się samotny, niechciany...”
Nic więc zatem dziwnego, że dziecko pozbawione więzi z naturalnym środowiskiem zaczyna szukać tych więzi poza domem. Najczęściej są to grupy rówieśnicze, bądź starszych kolegów, wśród których młody człowiek czuje się dowartościowany i ma poczucie przynależności. Niestety z reguły są to grupy chuligańskie lub przestępcze.
Na koniec warto byśmy sami uzmysłowili sobie, gdzie leżą źródła zachowań agresywnych naszych dzieci.
<
72-121 Czarnogłowy
ul. Lipowa 11
spczarnoglowy@przybiernow.pl
+48 91 418 62 11
